امروزه که زندگی در دنیای دیجیتال در حال رشد است، ایجاد دسترسی یکسان به اطلاعات و خدمات برای تمامی کاربران، از جمله افرادی که داری برخی از انواع معلولیت مانند مشکل بینایی هستند، به یک ضرورت بدل شده است. دسترس‌پذیری به معنی قابل استفاده کردن پورتال‌ها و سامانه‌ها و وب‌سایت‌ها برای بیشترین افراد ممکن است. به طور سنتی دسترس‌پذیری ممکن است ما را به یاد افراد دارای ناتوانی‌ها بیاندازد، اما دسترس‌پذیر ساختن یک سامانه نرم‌افزاری موجب بهره‌مندی گروه‌هایی از قبیل افرادی که از دستگاه‌های موبایل استفاده می‌کنند یا افرادی که اتصالات اینترنتی کندی دارند نیز هست. پرتال‌های سازمانی به عنوان دروازه‌های اصلی ارتباط کاربران با سیستم‌های اطلاعاتی، نقش حیاتی در ارائه خدمات به جامعه گسترده‌ای از افراد ایفا می‌کنند. طراحی دسترس‌پذیر نه تنها تضمین کننده عدالت و شمولیت در استفاده از فناوری است، بلکه به بهبود تجربه کاربری، ارتقای بهره‌وری و افزایش رضایت مشتریان منجر می‌شود. در این میان، استانداردهای بین‌المللی نظیر WCAG و فناوری‌های نوین مانند HTML5 و ARIA چارچوب‌های لازم برای ساختاردهی صحیح و بهینه اطلاعات را فراهم می‌آورند. این مقاله با نگاهی به اصول و چالش‌های موجود در طراحی دسترسی‌پذیر، راهکارهای عملی و استراتژیک جهت ایجاد پورتال‌های سازمانی کاربرپسند و امن را مورد بررسی قرار می‌دهد.
اهمیت دسترس‌پذیری در پورتال سازمانی
- دسترسی برابر: طراحی سیستم‌هایی که برای تمامی کاربران بدون استثنا قابل دسترسی باشند، زمینه‌ساز ارتقای عدالت اجتماعی و ایجاد محیطی شامل برای تمامی افراد است.
- افزایش مشارکت: پورتال‌های دسترس‌پذیر موجب جذب و نگهداری کاربران با نیازهای ویژه می‌شوند و از این رو به افزایش تعامل و رضایت مشتریان کمک می‌کنند.
- ناوبری ساده و قابل فهم: یک طراحی هوشمند و دسترس‌پذیر موجب می‌شود تا کاربران به راحتی بتوانند اطلاعات مورد نیاز خود را بیابند.
- کاهش خطاهای کاربری: با ارائه بازخوردهای مناسب و استفاده از طراحی تعاملی میزان خطاها و سردرگمی کاربران به طرز چشمگیری کاهش می‌یابد.
- استانداردسازی و افزایش اعتبار: پیادهسازی دستورالعمل‌های شناخته شده مانند دسترسی‌پذیری وب (WCAG) به عنوان یک چارچوب استاندارد نه تنها اعتبار پورتال را افزایش می‌دهد، بلکه از نظر قانونی نیز سازمان را در مسیر درستی قرار می‌دهد.
- بهبود سئو: پورتال‌های دسترس‌پذیر با استفاده از تگ‌های معنایی و ساختارهای استاندارد از نظر موتورهای جستجو نیز رتبه‌بندی بهتری کسب می‌کنند.
اصول کلیدی در طراحی دسترس‌پذیر
- واکنش‌گرا بودن: اطمینان از نمایش صحیح محتوا در انواع دستگاه‌ها (دسکتاپ، تبلت و موبایل) از الزامات اولیه در طراحی پورتال‌های سازمانی است.
- قابلیت تغییر اندازه: فراهم آوردن گزینه‌های تغییر اندازه فونت و تنظیم کنتراست رنگ به کاربران با نیازهای ویژه تجربه کاربری بهتری را تضمین می‌کند.
- استفاده از استانداردهای معتبر وب مانند HTML5 و ARIA: بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین مانند HTML5 و استانداردهای ARIA به ابزارهای کمک می‌کند تا ساختار صفحات وب را به درستی تفسیر کنند.
- استفاده از استاندارد تگ‌های معنایی: استفاده از تگ‌های معنایی در کدگذاری صفحات اطلاعات را به شیوه‌ای ساختار یافته به مرورگرها و ابزارهای دسترسی‌پذیری ارائه می‌دهد.
- ناوبری کاربرپسند: منوها و سیستم‌های ناوبری باید به گونه‌ای طراحی شوند که کاربران بتوانند بدون سردرگمی به اطلاعات و خدمات دسترسی پیدا کنند.
- تعاملات داینامیک: ارائه فیدبک‌های بصری و صوتی در هنگام تعامل با پورتال‌ها به افزایش رضایت و اعتماد کاربران کمک می‌کند.
- تست‌های دستی و خودکاردسترس پذیری: اجرای تست‌های دوره‌ای با استفاده از ابزارهای خودکار و نظارت متخصصان دسترس‌پذیری باعث می‌شود که مشکلات احتمالی را شناسایی و رفع می‌کنند.
- بازخورد کاربران: جمع‌آوری نظرات و پیشنهادهای کاربران در جهت بهبود طراحی از مهم‌ترین مراحل فرایند توسعه دسترسی‌پذیری است.
راهکارهای عملی برای دسترس‌پذیر کردن پورتال‌های سازمانی
- به‌روزرسانی مداوم استانداردها: با تغییرات سریع در استانداردهای بین‌المللی، پایش و به‌روزرسانی مداوم پورتال‌ها امری ضروری است. استفاده از تیم‌های تخصصی و فناوری‌های نوین در این زمینه می‌تواند کمک شایانی به حفظ استانداردهای روز داشته باشد.
- هماهنگی میان تیم‌های مختلف: همکاری نزدیک بین تیم‌های طراحی، توسعه و آزمون کلید موفقیت در اجرای پروژه‌های دسترس‌پذیری است. مستندسازی دقیق و برگزاری جلسات هماهنگی می‌تواند از بروز ناسازگاری‌ها جلوگیری کند.
- مدیریت منابع و هزینه‌ها: سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و آموزش تیم‌های متخصص اگر چه هزینه‌بر است، اما در بلند مدت موجب بهبود کیفیت و افزایش رضایت کاربران می‌شود.
جمع‌بندی
دسترسی به خدمات دیجیتال برای تمامی کاربران امری ضروری و استراتژیک است که سازمان‌ها باید در آن سرمایه‌گذاری کنند. پیادهسازی اصول طراحی دسترس‌پذیر نه تنها موجب ارتقای تجربه کاربری و بهبود عملکرد پورتال‌های سازمانی می‌شود، بلکه می‌تواند به عنوان یک مزیت رقابتی در بازار دیجیتال عمل کند. شرکت دانش بنیان معماران عصر ارتباط با بیش از دو دهه سابقه در طراحی و پیادهسازی پورتال سازمانی و دانشگاهی همواره در تلاش است تا راهکارهایی مطابق با استانداردهای روز دنیا ارائه دهد. این شرکت با بهره‌گیری از اصول دسترس‌پذیری در محصولات خود، محیطی کاربر پسند، امن و قابل دسترس را برای تمامی کاربران ایجاد می‌کند و خود را متعهد به ارتقای مستمر کیفیت خدمات و تضمین تجربه‌ای برتر برای مشتریان می‌داند.افزونه توان‌خواه و همچنین قابلیت متن به گفتار در پورتال سازمانی و دانشگاهی UCMS از ویژگی‌های پیشرفته برای دسترسی‌پذیر کردن محتوای وب‌سایت‌ها است.
