نگرش، رفتار، احساسات و دستاوردهای یک کاربر در بهره‌گیری از یک خدمت یا خرید یک محصول را تجربه کاربری (user experience) یا به اختصار UX می‌گویند؛ این مفهوم در دهه 1990 مطرح شد اما تا سال‌های اخیر اعتبار چندانی نداشت. امروزه با استفاده از ابزارها و دانش فنی، می‌توان تجربه کاربری بهتری را فراهم و در نتیجه نیاز کاربران را با هر سطحی از تجربه و مهارت رفع نمود. در عصر دیجیتال کنونی، پرتال‌های سازمانی و دانشگاهی نقش حیاتی در مدیریت و دسترسی به محتوا و اطلاعات ایفا می‌کنند؛ این پرتال‌ها به عنوان پل ارتباطی بین کاربران مانند دانشجویان، اعضای هیئت علمی و کارکنان امکان دسترسی به منابع آموزشی و اطلاعات اداری و سایر خدمات مهم را فراهم می‌آورند. با این حال، تجربه کاربری (UX) یکی از عوامل کلیدی در کارایی و مقبولیت این پورتال‌ها است.
راهکارهای بهبود تجربه کاربری پورتال‌های دانشگاهی و سازمانی
- طراحی ساده و کاربرپسند: یکی از اصول مهم در پرتال‌های سازمانی بهبود تجربه کاربری، طراحی ساده و کاربرپسند است. کاربران باید بتوانند به راحتی و بدون سردرگمی به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. استفاده از منوهای ساده و قابل فهم، طراحی بصری زیبا و استفاده از رنگ‌های مناسب می‌تواند تاثیر زیادی در رضایت کاربران داشته باشد.
- سرعت بارگذاری پورتال: سرعت بارگذاری پرتال یکی از عوامل مهم در تجربه کاربری است. کاربران انتظار دارند صفحات در کوتاه‌ترین زمان بارگذاری و اطلاعات به سرعت نمایش داده شوند. بهینه‌سازی تصاویر، استفاده از سرورهای قوی و کاهش حجم فایل‌ها می‌تواند به بهبود سرعت بارگذاری کمک کننده باشد.
- بهینه‌سازی برای دستگاه‌های موبایل: بسیاری از کاربران از دستگاه‌های موبایل برای دسترسی به پورتال‌های دانشگاهی و سازمانی استفاده می‌کنند؛ بنابراین طراحی واکنش‌گرا و بهینه‌سازی برای دستگاه‌های موبایل از اهمیت زیادی برخوردار بوده و باید از نمایش درست پورتال در دستگاه‌های مختلف جهت القای تجربه‌ای مشابه استفاده از دسکتاپ به کاربران اطمینان حاصل نمود.
- ناوبری آسان : از دیگر عوامل کلیدی در تجربه کاربری مثبت در یک سیستم مدیریت محتوا، ناوبری آسان است. منوها و لینک‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که کاربران به راحتی بتوانند به بخش‌های مختلف پورتال دسترسی پیدا کنند. استفاده از نقشه سایت و breadcrumbsمی‌تواند در یافتن مسیر درست به کاربران کمک نماید.
- محتوای کاربردی و قابل فهم: استفاده از زبان ساده و قابل فهم، ارائه اطلاعات مفید و به‌روزرسانی مداوم محتوا موجب جذب و نگه داشت کاربران می‌گردد. همچنین ارائه منابع آموزشی و گنجاندن راهنمایی‌های کاربردی در پورتال نیز می‌تواند تجربه کاربری را بهبود بخشد.
- ایجاد تعامل و ارتباط با کاربران: بعضی از راه‌های ایجاد تعامل مثبت بین کاربران و پورتال‌ها ارائه فرم‌های تماس، امکان ارسال نظرات و پیشنهادات، ارائه بخش‌های تعاملی مانند تالارهای گفت وگو و وبینارها و پاسخ‌دهی سریع به سؤالات کاربران می‌باشد.
- طراحی کاربر محور ((User-Centered Design: انجام تحقیقات بر روی کاربران قبل از طراحی جهت شناخت نیازها، خواسته‌ها و مشکلات آنها، از طریق نظرسنجی‌ها، مصاحبه‌ها و تحلیل داده‌ها از دیگر اقدامات مهم در بهبود UX در یک CMS است.
- تست قابلیت استفاده (Usability Testing): قبل از انتشار نهایی پورتال، باید تست‌های استفاده‌پذیری با کاربران واقعی انجام گردد تا مشکلات و موانع شناسایی و برطرف شوند. بعد از انتشار پرتال هم بایستی بازخوردهای کاربران جمع‌آوری و بر اساس آن، در جهت بهبود تجربه کاربری اقدامات لازم بعمل آید.
- طراحی بصری جذاب (Visual Design): استفاده مناسب از تصاویر، آیکون‌ها و انتخاب فونت‌ها و رنگ‌هایی که خوانایی و جذابیت بالایی دارند و با هویت برند سازگار هستند، می‌تواند پرتال را جذاب‌تر و کاربرپسندتر کند؛ این عناصر باید با موضوع و محتوای سایت همخوانی داشته باشند.
- پاسخگویی و تعامل (Responsiveness and Interaction): پورتال‌های سازمانی و دانشگاهی باید به صورت واکنش‌گرا (responsive) طراحی شوند تا در تمامی دستگاه‌ها از جمله تلفن‌های همراه و تبلت‌ها به درستی نمایش داده شود؛ همچنین استفاده از عناصر تعاملی مانند انیمیشن‌ها، اسلایدرها و دکمه‌های قابل کلیک، تجربه کاربری را بهبود می‌بخشند.
- بهینه‌سازی موتورهای جستجو (SEO): محتوای پورتال‌ها و CMSها باید به گونه‌ای نوشته شود که برای موتورهای جستجو بهینه باشد. این امر شامل استفاده از کلمات کلیدی و عنوان‌های مناسب می‌شود؛ همچنین استفاده از لینک‌دهی داخلی اصولی به کاربران و موتورهای جستجو کمک می‌کند به راحتی بین صفحات پورتال حرکت نمایند.
- امنیت و حریم خصوصی (Security and Privacy): حفاظت از اطلاعات کاربران با استفاده از پروتکل‌های امنیتی مناسب و مطلع نمودن کاربران از سیاست‌های حریم خصوصی و نحوه استفاده از اطلاعات می‌تواند تجربه کاربر و احساس رضایت را افزایش دهد.
- محتوای آموزشی و پشتیبانی (Educational Content and Support): راهنمایی و ارائه آموزش‌های آنلاین و ایجاد بخش پشتیبانی فعال که به کاربران کمک کند به راحتی از پورتال استفاده نموده، سؤالات و مشکلات خود را مطرح و به سرعت پاسخ آنها را دریافت کنند.
جمع‌بندی
با شناسایی نیازها و خواسته‌های کاربران، می‌توان تجربه‌ای مثبت و کارآمد برای آنها فراهم نمود. استفاده از تکنیک‌ها و راهکارهای ذکر شده می‌تواند به بهبود تجربه کاربری CMS دانشگاهی و سازمانی کمک کند و رضایت کاربران را افزایش دهد. برای گردانندگان کسب و کار، وب‌سایت‌ها نقشی اساسی را در تمامی بخش‌های دیجیتال مارکتینگ و بازاریابی ایفا می‌کنند. با طراحی وب‌سایت منحصر به فرد که تجربه کاربری مثبت از خود به جای بگذارد، نصف بیشتر راه برای شناخته شدن و آشنایی با مراجعه کنندگان طی می‌شود. البته منظور از تجربه کاربری فقط بخش فنی و تکنیکال نیست، بلکه منظور، درک نیازها و ارائه خدماتی است که کاربران به دنبال آن هستند. وب‌سایت‌های سازمانی و شرکتی باید یک ابزار همه فن حریف باشد؛ این وب‌سایت‌ها مانند فروشندگانی هستند که تمامی روزهای هفته به صورت شبانه روزی در حال معرفی و فروختن اجناس بوده و یک لحظه هم از کار نمی‌ایستند. اولین قدم برای طراحی پورتال کاربر پسند، انتخاب مجموعه مناسب ارائه دهنده این نوع خدمات می‌باشد. شرکت دانش بنیان معماران عصر ارتباط با بیش از دو دهه تجربه و تخصص در زمینه طراحی پورتال دانشگاهی و سازمانی، با بکارگیری اصل UX نقش مؤثری در بهبود تجربه کاربری در پورتال‌های سازمانی و دانشگاهی خود ایفا کرده است. معماران عصر ارتباط با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌ها و روش‌های بهینه‌سازی، توانسته است نیازهای مختلف دانشگاه‌ها و سازمان‌ها را شناسایی و برطرف نموده و رضایت کاربران را به حداکثر برساند.
