وبومتریک چیست؟
رتبه‌بندی وب سایت‌های دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی دنیا توسط آزمایشگاه سایبرمتریک (CINDOC) واحدی از انجمن ملی تحقیقات اسپانیا (CSIC) تحت عنوان Webometrics انجام می‌شود. این رتبه‌بندی بیش از 25.000 دانشگاه دنیا را بر اساس اطلاعات مبتنی بر وب آنها تحلیل می‌کند. وبومتریکس اولین بار در سال 2004 انجام شد و بر اساس شاخصی مرکب از چندین پارامتر تهیه شد.
شاخص‌های وبومتریکس به این دلیل بوجود آمده‌اند که میزان توجه موسسات را به نشر اینترنتی نشان دهد. این رتبه‌بندی هر ساله در دی و تیرماه (January & July) به‌روز می‌شود و یک مقیاس وبی برای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی را فراهم آورده و میزان فعالیت علمی وب‌گاه‌های آموزشی را به‌صورت دوره‌ای نشان می‌دهد.
اهداف وبومتریکس
شاخص‌های وبومتریکس به این دلیل به وجود آمده‌اند که میزان توجه مؤسسات و دانشگاه‌ها را به نشر اینترنتی نشان دهد. به عبارت دیگر هدف اصلی این رتبه‌بندی حمایت از طرح‌های دسترسی آزاد به‌منظور افزایش انتقال علم و دانش تولید شده توسط دانشگاه‌ها به کل جامعه است. لذا هدف از این رتبه‌بندی ارزیابی طراحی وب‌سایت‌ها و میزان بازدید آنها نیست و در واقع رتبه مناسب برای یک دانشگاه تنها در صورتی امکان‌پذیر است که حضور آن دانشگاه در فضای مجازی، آیینه‌ای تمام‌نما از دانشگاه در فضای واقعی باشد. بنابراین برخی از دانشگاه‌های با کیفیت آموزشی بالا ممکن است به دلیل عدم تمایل به سیاست‌های انتشار اینترنتی، در این نوع رتبه‌بندی جایگاه مورد انتظار را به دست نیاورند. یکی دیگر از اهداف این رتبه‌بندی، ارزیابی جهانی دانشگاه‌ها است و بدین منظور تلاش شده است تا مؤسسات و دانشگاه‌های معتبر در همه کشورهای دنیا (توسعه‌یافته و در حال توسعه) ارزیابی شوند.
معیارهای رتبه‌بندی وبومتریکس
در حال حاضر سه شاخص اصلی به‌عنوان فاکتورهای ارزیابی وبومتریکس وجود دارد. در ذیل عنوان هر شاخص و درصد اهمیت آن بر اساس آخرین نسخه (ژانویه ۲۰۲۳) ارائه شده است.
۱- VISIBILITY (Web contents Impact) : تعداد لینک‌های ورودی یا برگشتی (backlink) شناسایی شده توسط موتورهای جستجوگر با بیشترین تاثیر به میزان ۵۰٪ در شاخص وبومتریکس با استناد به ابزار های Majestic SEO و ahrefs
۲- TRANSPARENCY (or OPENNESS) : مجموع ارجاعات مقالات ۳۱۰ استاد برتر دانشگاه (با حذف ۳۰ عنوان اول لیست) براساس پروفایل Google Scholar.
۳-EXCELLENCE (or SCHOLAR) : تعداد مقالات دانشگاه که در میان ۱۰ درصد بیشترین استناد و مهمترین ارجاعات مقالات علمی بر اساس داده های پایگاه داده Scimago
نمونه موفق
طراحی وب سایت دانشگاه تهران توسط شرکت معماران عصر ارتباط انجام شده است. دانشگاه تهران در سال‌های گذشته همواره رتبه نخست را در میان دانشگاه‌های کشور در رتبه‌بندی وبومتریک داشته است. با توجه به اینکه طراحی پورتال دانشگاه تهران یکی از پروژه‌های شرکت معماران عصر ارتباط است با تمهیداتی که در پشتیبانی آن انجام شده است رتبه آن در چند سال اخیر همواره صعودی بوده است. نمودار ذیل روند بهبود رتبه این دانشگاه در سال‌های اخیر را نشان می‌دهد. همانطور که مشاهده می شود در سال ۱۴۰۳ رتبه جهانی این دانشگاه ۲۸۵ است.
راهکارهای بهبود رتبه دانشگاه در وبومتریک
برخی راهکارهای اساسی برای بهبود رتبه وب‌سایت‌های دانشگاه براساس وبومتریکس به صورت زیر است:
پیشنهاد ما؛ استفاده از سیستم مدیریت محتوای دانشگاهی (UCMS)
شرکت معماران عصر ارتباط با بهره‌گیری از مطالعات و تجربیات خود در زمینه وب‌سایت‌ها و پورتال‌های دانشگاهی، سامانه جامع مدیریت محتوا را به منظور ایجاد و مدیریت وب‌سایت و پرتال در دانشگاه‌ها طراحی و پیاده‌سازی نموده که استفاده آن تاثیر بسیار مطلوبی در وضعیت وب‌سایت دانشگاه‌ها در رتبه‌بندی‌های مختلف و به ویژه در وبومتریک (Webometrics) خواهد داشت. شرکت برای دستیابی دانشگاه به رتبه‌های بالاتر در سئو و وبومتریک براساس استانداردها، راهکارهای مختلفی را ارائه می‌کند.
