وبومتریک چیست؟
رتبه‌بندی وب سایت‌های دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی دنیا توسط آزمایشگاه سایبرمتریک (CINDOC) واحدی از انجمن ملی تحقیقات اسپانیا (CSIC) تحت عنوان Webometrics انجام می‌شود.
این رتبه‌بندی بیش از 25.000 دانشگاه دنیا را بر اساس اطلاعات مبتنی بر وب آنها تحلیل می‌کند. وبومتریکس اولین بار در سال 2004 انجام شد و بر اساس شاخصی مرکب از چندین پارامتر تهیه شد.
شاخص‌های وبومتریکس به این دلیل بوجود آمده‌اند که میزان توجه موسسات را به نشر اینترنتی نشان دهد. این رتبه‌بندی هر ساله در دی و تیرماه (January & July) به‌روز می‌شود و یک مقیاس وبی برای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی را فراهم آورده و میزان فعالیت علمی وب‌گاه‌های آموزشی را به‌صورت دوره‌ای نشان می‌دهد.
اهداف وبومتریکس
شاخص‌های وبومتریکس به این دلیل به وجود آمده‌اند که میزان توجه مؤسسات و دانشگاه‌ها را به نشر اینترنتی نشان دهد. به عبارت دیگر هدف اصلی این رتبه‌بندی حمایت از طرح‌های دسترسی آزاد به‌منظور افزایش انتقال علم و دانش تولید شده توسط دانشگاه‌ها به کل جامعه است.
لذا هدف از این رتبه‌بندی ارزیابی طراحی وب‌سایت‌ها و میزان بازدید آنها نیست و در واقع رتبه مناسب برای یک دانشگاه تنها در صورتی امکان‌پذیر است که حضور آن دانشگاه در فضای مجازی، آیینه‌ای تمام‌نما از دانشگاه در فضای واقعی باشد. بنابراین برخی از دانشگاه‌های با کیفیت آموزشی بالا ممکن است به دلیل عدم تمایل به سیاست‌های انتشار اینترنتی، در این نوع رتبه‌بندی جایگاه مورد انتظار را به دست نیاورند.
یکی دیگر از اهداف این رتبه‌بندی، ارزیابی جهانی دانشگاه‌ها است و بدین منظور تلاش شده است تا مؤسسات و دانشگاه‌های معتبر در همه کشورهای دنیا (توسعه‌یافته و در حال توسعه) ارزیابی شوند.
معیارهای رتبه‌بندی وبومتریکس
در آخرین ویرایش ژانویه ۲۰۲۵ سیستم رتبه‌بندی Webometrics از سه شاخص کلیدی برای ارزیابی دانشگاه‌ها استفاده می‌کند:
(Web contents Impact) Visibility (وب محتوایی و تأثیر لینک‌ها) :
این شاخص بیشترین تاثیر به میزان ۵۰٪ در شاخص وبومتریکس را دارد .میزان لینک‌های ورودی (backlinks) به صفحات وب دانشگاه را از منابع معتبر مانند Majestic می‌سنجد. این داده‌ها شاخص تأثیر و اعتبار آنلاین مؤسسه را نشان می‌دهند.
Transparency (یا Openness ، شفافیت) :
این شاخص شامل تعداد پژوهشگران برجسته با ارجاع بالا است، براساس Google Scholar (لیستی از پژوهشگران رده‌بندی‌شده)، با حذف موارد پرت‌اثر (Outliers) برای دقت بالاتر.
Excellence (برتری علمی):
با محاسبه تعداد مقالات دانشگاهی که در ۱۰٪ مقالات پراستناد در هر یک از ۲۷ حوزه علمی قرار می‌گیرند، براساس داده‌های Scimago/Scopus، این شاخص کیفیت پژوهش و تأثیر علمی مؤسسه را اندازه‌گیری می‌کند.
نمونه موفق
طراحی وب سایت دانشگاه تهران توسط شرکت معماران عصر ارتباط انجام شده است. دانشگاه تهران در سال‌های گذشته همواره رتبه نخست را در میان دانشگاه‌های کشور در رتبه‌بندی وبومتریک داشته است.
با توجه به اینکه طراحی پورتال دانشگاه تهران یکی از پروژه‌های شرکت معماران عصر ارتباط است با تمهیداتی که در پشتیبانی آن انجام شده است رتبه آن در چند سال اخیر همواره صعودی بوده است. نمودار ذیل روند بهبود رتبه این دانشگاه در سال‌های اخیر را نشان می‌دهد. همانطور که مشاهده می شود در سال ۱۴۰۳ رتبه جهانی این دانشگاه ۲۸۵ است.
راهکارهای بهبود رتبه دانشگاه در وبومتریک
برخی راهکارهای اساسی برای بهبود رتبه وب‌سایت‌های دانشگاه براساس وبومتریکس به صورت زیر است:
پیشنهاد ما؛ استفاده از سیستم مدیریت محتوای دانشگاهی (UCMS)
شرکت معماران عصر ارتباط با بهره‌گیری از مطالعات و تجربیات خود در زمینه وب‌سایت‌ها و پورتال‌های دانشگاهی، سامانه جامع مدیریت محتوا را به منظور ایجاد و مدیریت وب‌سایت و پرتال در دانشگاه‌ها طراحی و پیاده‌سازی نموده که استفاده آن تاثیر بسیار مطلوبی در وضعیت وب‌سایت دانشگاه‌ها در رتبه‌بندی‌های مختلف و به ویژه در وبومتریک (Webometrics) خواهد داشت. شرکت برای دستیابی دانشگاه به رتبه‌های بالاتر در سئو و وبومتریک براساس استانداردها، راهکارهای مختلفی را ارائه می‌کند.
